ارزیابی عملکرد کارکنان

ارزیابی عملکرد کارکنان

ارزیابی عملکرد کارکنان در سازمان ها برای افزایش بهره وری و بهبود نتایج حیاتیه. ارزیابی عملکرد فرآیندی سالانست که در اون عملکرد و بهره وری کارکنان در برابر مجموعه ای از اهداف از پیش تعیین شده ارزیابی میشه. مدیریت عملکرد یک موضوع حیاتیه نه فقط به این دلیل که تعیین کننده افزایش حقوق و ارتقای کارکنانه، بلکه به این خاطر که میتونه مهارت ها، نقاط قوت و ضعف کارکنان را بررسی کنه. با این حال، ارزیابی عملکرد به ندرت به درستی انجام میشه، چون روش های بکارگرفته شده جهت ارزیابی عملکرد کارکنان اصولی نیستن.
در این مقاله به 8 مورد از پرکاربردترین و جدیدترین روش های ارزیابی عملکرد کارکنان میپردازیم.

چرا ارزیابی عملکرد کارکنان مهم است؟

مدل های ارزیابی عملکرد کارکنان فرصتی رو در اختیار سازمان ها قرار میده تا با بررسی عملکرد کارکنان خود، نقاط قوت و ضعفشون رو کشف کنن. سپس بر اساس این نتایج میتونن برای بهبود عملکرد کارکنانشون برنامه ریزی کنن. چون هرچی عملکرد کارکنان بهبود پیدا کنه، سازمان میتونه بهتر، سریعتر و با هزینه کمتر به اهداف خودش دست پیدا کنه. در نتیجه نه تنها بهره وری کارکنان افزایش پیدا میکنه، بلکه گردش مالی و درآمد شرکت هم افزایش پیدا میکنه. به همین دلیله که دپارتمان های منابع انسانی معمولا از انواع مختلفی از روش های ارزیابی عملکرد استفاده می کنن

حتما بخوانید: راهکارهای استخدام بهترین کارمند

انواع ارزیابی عملکرد کارکنان

ارزیابی عملکرد در سازمان ها به صورت رسمی و غیر رسمی انجام میشه. روش های ارزیابی عملکرد هم بسیار متنوعه و به همین دلیل معمولاً هر سازمانی با توجه به نیازش از یک یا چند روش ارزیابی استفاده میکنه. ثبت رویدادهای حساس، توصیفی، مقایسه ای و رتبه بندی تنها بعضی از روش های رایج ارزیابی عملکرد هستن که کاربردهای مختلفی دارن. اما تقریباً همه مدل‌های ارزیابی عملکرد ویژگی های مشترک زیرو دارن:

• طراحی بر اساس اهداف و برنامه های سازمان

• تحلیل نقاط قوت و ضعف نیروی انسانی شرکت با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده

• بهبود و برنامه ریزی سازمان برای بهبود عملکرد کارکنان

روش های ارزیابی عملکرد کارکنان

انتخاب روش مناسب برای ارزیابی عملکرد کارکنان بیش از هر زمان دیگه ای مهم است چون نشان میده که چقدر به کارمندانتون فکر می نید و چقدر به روحیه اونها اهمیت میدین. هنگامی که روش ارزیابی مناسب برای نیازهای خود را پیدا کردین، گام بعدی اینه که اون رو به درستی پیاده سازی کنید تا بتونید شکاف های عملکردی حیاتی رو برطرف و به مسائل مهم رسیدگی کنید.
انتخاب یک روش خوب برای بررسی عملکرد کارکنان میتونه همه تجربیات رو کارآمد و با ارزش کنه. در ادامه می تونید 8 مورد از پرکاربردترین و جدیدترین روش های ارزیابی عملکرد کارکنان رو بخونید:

1. روش ارزیابی عملکرد : مدیریت بر اساس اهداف (MBO) (Management by Objective)

مدیریت بر اساس اهداف یکی از روش‌های ارزیابیه که در اون مدیران و کارکنان با هم اهداف رو شناسایی و برنامه‌ریزی می‌کنن، آنها را سازماندهی می‌کنن و به دیگران منتقل می‌کنن تا بتونن بر یک دوره ارزیابی خاص تمرکز کنن. پس از تعیین اهداف ، مدیران و زیردستان در فواصل زمانی معینی پیشرفت های حاصل شده را مورد بررسی قرار میدن تا بتونن روی احتمال دستیابی به این اهداف رو نظارت کرده و در مورد آنها صحبت کنن.
این روش ارزیابی عملکرد کارکنان برای همسوسازی موثر اهداف کلان سازمان با اهداف کارکنان استفاده میشه و در پایان دوره ارزیابی (هر 3 ماه، هر 6 ماه یا سالانه)، کارکنان بر اساس عملکردشون ارزیابی می شن. موفقیت کارکنان با افزایش حقوق و ترفیع پاداش داده میشه، در حالی که شکست اونها منجر به انتقال یا آموزش بیشتر میشه.

حتما بخوانید: راهکارهای افزایش انگیزه کارکنان

2-روش ارزیابی عملکرد : بازخورد 360 درجه

بازخورد 360 درجه یک روش ارزیابی عملکرد چند بعدیه که کارمند رو از طریق بازخورد ارزیابی میکنه. این روش نه تنها نظرات شخصی رو از ارزیابی عملکرد حذف می کنه، بلکه صلاحیت هر فرد رو هم به وضوح مشخص می کنه. این روش برای سازمان‌های بخش خصوصی مناسب‌تر از بخش دولتیه، چون در سازمان‌های بخش دولتی سخت گیری کمتری در بررسی رقیبا وجود داره.

مزایای روش بازخورد 360

• افزایش آگاهی مردم از نحوه کار
• کمک به برنامه ریزی فعالیت های آموزشی، مشاوره و توسعه شغلی
• تشویق کارکنان جهت پیشرفت و توسعه شخصی
• ادغام بازخورد عملکرد با فرهنگ کاری

3. روش ارزیابی عملکرد : کانون ارزیابی (Assessment Centre Method)

روش کانون ارزیابی به کارمندان کمک می کنه تا تصویر واضحی از اینکه دیگران چگونه اونها رو می بینن به دست آورده و همچنین متوجه تأثیر این شرایط بر عملکرد خودشون بشن. مزیت اصلی این روش اینه که نه تنها عملکرد حال حاضر افراد رو ارزیابی می کنه بلکه عملکرد شغلی در آینده رو هم پیش بینی می کنه.
در طول ارزیابی، از کارکنان خواسته میشه در تمرین‌های اجتماعی شبیه‌سازی‌شده که موفقیت در یک نقش مشخص رو تضمین می‌کنه، شرکت کنن. یکی از مشکلات اصلی این روش اینه که هم هزینه بالایی داره و هم زمان زیادی رو به خودش اختصاص میده. این روش برای سازمان های تولیدی، شرکت های خدمات محور، موسسات آموزشی و شرکت های مشاور مناسب است. با این روش میتونن رهبران و مدیران سازمانی آینده را شناسایی کنن.

مزایای روش کانون ارزیابی

• بهبود دانش کارکنان، فرآیندهای فکری و بهره وری کارکنان
• سازگاری و تغییر متناسب با موقعیت ها، صلاحیت ها و اهداف تجاری مختلف
• ارائه بینش کارآمد در مورد شخصیت کارکنان

4. روش ارزیابی عملکرد: مقیاس رتبه‌بندی رفتار (BARS) (Behaviorally Anchored Rating Scale)

مقیاس‌های رتبه‌بندی رفتاری (BARS) هر دو مزیت کیفی و کمی را برای فرآیندهای ارزیابی عملکرد کارکنان معرفی می‌کنه و عملکرد کارکنان را با الگوهای رفتاری خاصی که با رتبه‌بندی‌های عددی مرتبط هستند مقایسه می‌کنه. این مقیاس عملکرد هر فرد رو با استانداردهای از پیش تعیین شده مقایسه میکنه که میتونه برای هر عنوان و سطح شغلی مورد استفاده قرار بگیره.

حتما بخوانید: رایج ترین خطاها در ارزیابی عملکرد کارکنان

مزایای روش BARS

• استفاده از استانداردهای شفاف، بازخورد برای بهبود، تجزیه و تحلیل دقیق عملکرد و ارزیابی مستمر
• حذف متغیر های نامربوط در ارزیابی عملکرد کارکنان
• از بین بردن هرگونه نظر شخصی و رعایت بی طرفی در فرآیند ارزیابی عملکرد کارکنان

مشکلات رایج روش BARS

• احتمال زیاد اعمال نظر شخصی در ارزیابی عملکرد کارکنان
• وجود مشکل در تصمیم گیری در مورد ارتقا و اقدامات جبرانی
• زمان بر بودن فرآیند ساخت و اجرا

5. روش ارزیابی عملکرد: ارزیابی روانشناختی

ارزیابی روانشناختی در شناسایی استعداد های پنهانی کارکنان بسیار مفیده. این روش بیشتر بر تحلیل عملکرد کارکنان در آینده به جای عملکردشون توی گذشته تمرکز داره. این رتبه بندی ها برای تجزیه و تحلیل هفت مولفه مهم عملکرد یک کارمند استفاده میشه. این مولفه ها عبارتند از: مهارت های درون فردی، توانایی های شناختی، قابلیت های ذهنی، مهارت های رهبری، ویژگی های شخصیتی، هوش هیجانی و …
هنگامی که یک ارزیابی روانشناختی انجام میشه، سناریوهای خاصی بررسی می شن. به عنوان مثال، نحوه برخورد یک کارمند با مشتری عصبانی میتونه برای ارزیابی مهارت های قانع کردن، واکنش رفتاری، احساسی و موارد دیگر مورد استفاده قرار بگیره.

مزایای روش ارزیابی روانشناختی

• استخراج اطلاعات درباره عملکرد کارکنان به دور از نظرات شخصی و سلیقه ای
• اجرای آسان تر در مقایسه با سایر روش های ارزیابی عملکرد
• دادن فرصت به کارکنان درونگرا و خجالتی برای درخشش و اثبات توانایی های خود
• مناسب برای شرکت های بسیار بزرگ مناسب جهت توسعه یک برنامه و ایجاد تیم راهبردی

6. روش ارزیابی عملکرد: حسابداری نیروی انسانی (Human-Resource (Cost) Accounting Method)

روش حسابداری منابع انسانی، عملکرد کارکنان رو از طریق منافع مالی که کارمند برای شرکت ایجاد کرده ، تجزیه و تحلیل می کنه. این روش با مقایسه هزینه های حفظ یک کارمند و منافع مالی که سازمان از اون کارمند دریافت می کنه به دست میاد. در این روش عواملی مثل ارزش خدمات میانگین واحد ، کیفیت، سربار، روابط درون فردی و موارد دیگر بررسی میشه و به شدت بر تحلیل هزینه و مزایا متکیه.

حتما بخوانید: تحلیل منابع انسانی

مزایای روش حسابداری منابع انسانی

• اندازه گیری موثر هزینه و ارزش یک کارمند برای سازمان
• شناسایی پیامدهای مالی عملکرد کارکنان در نتایج سازمان
• مناسب برای استارتاپ ها و کسب و کارهای کوچک

7.روش ارزیابی عملکرد: روش ثبت وقایع حساس (Critical Incident Method)

در این روش ارزیابی عملکرد کارکنان، فرد بر اساس یک سری رویدادهای حساس ارزیابی می شن. در طی فرآیند ارزیابی، تصمیمات خوب و بد کارمند در رویدادهای حساس ثبت می شه. با ثبت سوابق دقیق نقاط عطف مثبت و منفی؛ کارفرما می تونه اطلاعات دقیقی رو در جلسه بازخورد ارائه بده .در این روش، ارزیاب می تونه اطلاعات لازم را برای ارزیابی عملکرد کارکنان در بازه زمانی یک ساله به دست بیاره.

8.روش ارزیابی عملکرد: روش ارزیابی مقیاسی

این روش قدیمی ترین و رایج ترین روش ارزیابی عملکرده. یکی از دلایل محبوبیت این روش، سادگی اونه، چون ارزیاب با استفاده از فرم های ارزیابی عملکرد کارکنان که شامل چندین معیاره، کارکنان رو ارزیابی میکنه، در این روش، عملکرد افراد با استانداردهای از پیش تعیین شده مقایسه و اندازه گیری میشه. مزیت خاص این روش حذف قضاوت های شخصی در نتایج ارزیابیه.